Autismoa eta artea

NOLAKOAK DIRA HAUR AUTISTAK?

Lehen autismo-agerpenak hiru urte bete baino lehen hasten dira beti, baina
lehen urtearen aurretik ez dira oso nabarmenak izaten. Honakoak dira autismoarazodun
haurrengan ikusten diren ezaugarririk nagusienak: oso pasiboak izaten
dira, ez dute ingurunearekiko inolako harremanik garatzen eta inguruan dituzten
pertsonenganako eta gauzetarako sentiberatasun txikia agertzen dute. Hori dela eta,
zenbaitetan gurasoek semea edo alaba gorra dela pentsatzen dute, esaten dizkioten
soinuei eta hitzei ez baitie erantzuten.

Haur horien defizitak ez dira lengoaiaren ohiko garapen-jarraipidearekiko
atzerapenak edo desbideratzeak, lengoaia garatzen hasi baino lehenagoko
oinarrizko komunikazio-trebetasunen alterazio larriak baizik. Kasu horietan hitzezkoa
ez den komunikazioaren alderdi zabalagoek egiten dute huts, hala nola,
komunikatzeko asmorik ezak, interesen bat besteei adierazteko gaitasunak eta
gizarte-ingurunea eta inguruan dituztenen interesak, nahiak eta emozioak ulertzeko
zailtasunak. Alderdi horiek guztiak, komunikazio-estrategia goiztiarrak eta hitzezko
lengoaia garatzen hasi aurrekoak direnak, haur-garapenaren hasiera-hasieratik
daude alteratuta. Hona hemen zenbait adibide:
• Lehen hilabeteetako garapenean ezaugarri izan ohi diren aurre-hartze
jarraipideak ez dituzte hartzen, ezta haurtxoengan ohikoak diren gizarteonarpen
eta atxikimendu motak ere (adibidez, norbaitek hartu behar
dituenean besoak altxatzea).
• Haurraren ekintzak gero eta mugatuagoak eta zorrotzagoak bilakatzen dira.
Ez dute gauzak aztertzeko jakinminik izaten, hori izaki lehen urteko azken
hiruhilekotik aurrera haurren jokabidearen berezitasuna.
• Bestalde, deien eta eskarien bidez garatzen diren intentziozko komunikaziojokabideak
alteratuta egoten dira erabat edo ez dira gertatzen. Horrela,
garapenerako berebiziko garrantzia duten zenbait jokabide funtzional, hala
nola, jolasean egiteko eta imitatzeko jarraipideak eta komunikazio-keinuen
eta ahoskapenen erabilera, ez dira lortzen edo galdu egiten dira gutxinakagutxinaka.
• Aurreko sintomekin batera, hainbatetan, haur autistarentzat eta inguruan
dituenentzat oso asaldatzaileak izaten diren bestelako alterazioak ere
agertzen dira: jateko arazoak, lo-falta, kitzikaberatasun ulertezina eta
kontrolakaitza, pertsona eta leku ezezagunen beldur izatea etab.
Hitz gutxitan esateko, haur autistengan alterazio eta jokaera jakin batzuek
batera agertzen dira:
• Alterazioak gizarte-elkarreraginaren garapenean
• Irudimen-alterazioak
• Komunikazio-alterazioak

http://www.youtube.com/watch?v=0VqwS085GHI

Beraz, argi eduki behar dugu artea, komunikazio bide bat ere izan daitekeela. Kasu honetan ikus dezakegun bezala,  Josuek pintura erabiltzen du espresiaren medio bezala.


Euren ikus munduan, pintura, errepresentazio gaitasunak eta ikusmen espazialak pertsona normalenak bezain onak edo hobeagoak izan daitezke. Ume autistengan ongi identifikatu daitekeen gaitasun ikus-espazial onak baditugu eta aldi berean, esanahiagatik manipulatuta dagoen intuizioa badugu, arte mota honen mekanismoa ulertzen hasi gaitezke.
Emozioak adierazten duen artea dugu aurrean baina ez du zertan beste baten emozioa irudikatu behar. Autismoa duten haurren artea barne eta norbanakoaren espresioak osotzen du.
Aurrekoa, lengoaiatik ez datozen sistema sinbolikoen errepresentazioa dugu, hau da, beste motatako sinboloak ditugu, isiltasunetik habiatzen den arteaz ari gara hitz egiten, baliteke isiltasunaren sinboloak bakarrik izatea.

( Ángel Riviere Gómez, Hitzaldiaren zatia, Autismo eta Sormenari buruzko 1. Jardunaldi internazionalean, Burgos 1997).Itzulpena

Zergatik artea?

Bideo honekin, errazago ulertuko dugu artea zergatik den hain garrantzitsua bai hezkuntzan eta baita haurren bizitzan ere. 

Laburbilduz, bideoan agertzen diren ideien artean hauek garrantzitsuenak ditugu:

Beraz, arteak…

• Burmuinaren bi aldeak garatzen ditu.
• Auto-estimaren garapena ahalbidetzen du.
•  Begi eta besoen arteko koordinazio prozesuan laguntzen du.
• Arazoei irtenbide desberdinak bilatzen laguntzen du, hau da, arazoei irtenbidea sormenarekin topatzen laguntzen duela esan dezakegu.
•    Euren buruaz nahiz munduari buruzko gauzak ikasten laguntzen du.
•   Haurrek konpromisoa izan dezaten lortzen du.
•   Elkarbizitzan laguntzen du, partaide guztiak helburu berdinerako batuz, familia, umeak, irakasleak..

Ondorio bezala, artearen bidez haurrak sentimenduak espresatu ditzaketela eta aldi berean, euren sormena estimulatzen duela esan dezakegu.

Artea hezkuntzarako baliabide ezin hobea dugu, aprobetxa dezagun!

http://www.youtube.com/watch?v=FwnHgnh8o6c&feature=related